Tía tô là loại cây trồng khá phổ biến ở khắp các vùng miền của Việt Nam. Có thể dùng toàn bộ các bộ phận của cây từ lá, thân, rễ và hạt với nhiều công dụng khác nhau.
Tên khoa học: Folium Perillae Fructescentis thuộc họ hoa môi và với các tên gọi khác như é tía, tử tô, xích tô
Thành phần hóa học:
Tinh dầu chứa perillaldehyd (4 isopropenyl 1-cyclohexen 7-al), limonen, a-pinen và dihydrocumin. Hạt có dầu béo gồm acid oleic, linoleic và linolenic; acid amin: arginin, histidin, leucin, lysin, valin.
Tính vị, quy kinh:
Tính ấm, vị cay vào kinh phế
Tác dụng:
Phát tán phong hàn, lý khí khoan dung, giải uất, hóa đờm, an thai, giải độc của cua cá.
Lá tía tô có tác dụng làm cho ra mồ hôi, chữa ho, giúp sự tiêu hóa , giảm đau, giải độc, chữa cảm mạo.
Cành tía tô có tác dụng chữa ho trừ đờm, hen suyễn, tê thấp.
Một số bài thuốc dân gian từ tía tô:
- Chữa cảm, phong hàn.
Nấu cháo trắng, thái tía tô nhỏ cho vào trộn đều ăn nóng. Tác dụng chữa cảm mạo, nhức đầu, giúp ra mồ hôi.
- Chữa ngộ độc cua cá.
Giã nát lá tía tô, vắt lấy nước hoặc là lá tía tô đã phơi khô đem sắc nước uống nóng. Khi ăn tôm cá nên ăn kèm với tía tô để phòng ngộ độc.
- Giải nọc độc ong đốt.
Sát nhúm lá tía tô vào vết thương bị ong đốt, chà mạnh để nước lá ngấm vào vết thương vì tía tô có tác dụng chống viêm rất hiệu quả, giảm cảm giác sưng và ngứa do bị đốt.
- Làm lá xông trị mụn.
Tía tô cả cành và lá cho vào nồi đun sôi tắt bếp, chùm khăn qua mặt xông lá tía tô 10 phút. Tinh dầu từ lá tía tô giúp nở lỗ chân lông, giúp da tiết được các chất nhờn và bụi bẩn sâu trong da. Kích thích cho nhân mụn nhanh mọc và giảm sưng nhức.
- Nước tắm hữu hiệu cho trẻ em bị sốt.
Đun 500g lá tía tô với nồi nước to, pha ấm cho trẻ ngâm mình. Các bà mẹ mỗi khi đi tiêm hay cho con mình tắm lá tía tô để phòng việc trẻ bị sốt.
Tía tô có rất nhiều công dụng tốt nhưng chú ý đến liều dùng. Lá và hạt 10g/ ngày chia 3 bữa. Cành tía tô uống 6-20g/ ngày.